Odcinek 2 (7 km)

Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej – zostało otwarte w 2011 r. i działa w strukturach Gminnego Ośrodka Kultury w Stryszawie. Sam ośrodek funkcjonuje obecnie w dwóch sąsiadujących ze sobą budynkach. Jednym z nich jest dawna leśniczówka – budynek administracyjny zarządu suskich dóbr leśnych hr. Branickich i Tarnowskich wystawiona w stylu dworkowym w 1870 r. Warto zwrócić uwagę na, będące ozdobą poddanego renowacji obiektu, dwa drewniane, zdobione, przeszklone wielokwaterowo, nakryte dachami siodłowymi ganki. Drugi z budynków powstał w miejscu drewnianej chałupy postawionej na przełomie XIX i XX w., pełniącej pierwotnie funkcje mieszkalno-gospodarcze, i jest jej bardzo współczesną rekonstrukcją nazwaną „Domem Zabawkarza”.

O umieszczeniu tego przystanku na trasie PSAD, wyjątkowo nie zadecydowały walory architektoniczne budynków, które są w tym przypadku drugorzędne, a ekspozycje, które możemy zwiedzić w  obu obiektach. Poświęcone są one niezwykle ciekawym, miejscowym tradycjom rękodzielniczym – zabawkarstwu. Możemy tu poznać sięgającą 1. poł. XIX w. historię najstarszego, spośród wciąż czynnych, ośrodków zabawkarstwa ludowego w  Polsce nazwanego przez etnografów żywiecko-suskim. Pozyskiwanie i obróbka drewna od wieków należały do najpopularniejszych zajęć mieszkańców podbabiogórskich wsi. Gęsto porośnięte lasami górskie zbocza dostarczały naturalnego surowca.

Do najstarszych i najbardziej popularnych rzemiosł drzewnych należało bednarstwo, ciesielstwo i stolarstwo, a wielu miejscowych rzemieślników było szeroko znanymi, utalentowanymi majstrami. Około połowy XIX w., obok drewnianych wyrobów użytkowych, zaczęły powstawać pierwsze zabawki. Traktowane początkowo jako uboczna wytwórczość pracujących w przemyśle drzewnym, z czasem zabawkarstwo przerodziło się w samodzielną działalność rzemieślniczą o charakterze rękodzieła. W  Stryszawie i okolicznych wioskach wytwarzaniem drewnianych zabawek trudniły się najczęściej całe rodziny. Poszczególne fazy produkcji zabawki, od pozyskania drewna, jego obróbki, wyrzynania, strugania, wykańczania i zdobienia, były przydzielane poszczególnym członkom rodziny. W  pracach tych uczestniczyły również dzieci. I tak od lat powstają, bo w tych okolicach tradycje te są wciąż żywe, piękne kolorowe, różnej wielkości, malowane ptaszki, koniki, bryczki, karuzelki, klepoki i wiele innych.

Na ekspozycjach stałych Beskidzkiego Centrum Zabawki Drewnianej możemy zobaczyć ich rozliczne wzory. Najstarsze eksponaty mają około stu lat. W „Domu Zabawkarza” można natomiast przyjrzeć się tradycyjnemu warsztatowi jego pracy. Najmłodszych zwiedzających najbardziej ucieszy zapewne Park Drewnianej Zabawki Ludowej utworzony wokół budynków. Do stojących na świeżym powietrzu dużych rozmiarów zabawek można nie tylko się przytulić, ale na przykład na konika i do bryczki nawet wsiąść. Co ważne dla wszystkich odwiedzających to miejsce – można w działającym tu sklepiku kupić różne drewniane cudeńka. Mało tego, szczególnie zainteresowani mogą wziąć udział w organizowanych przez GOK zajęciach edukacji folklorystycznej i poznać sztukę malowania ptaszków lub koników.

W 2016 r. żywiecko-suskie zabawkarstwo wpisane zostało na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.