Przebieg trasy:
I dzień
Oravska Polhora Slaná Voda (ok. 750 m n.p.m.) – Mała Babia Góra (1517 m n.p.m.) – przełęcz Brona (1408 m n.p.m.) – polana Markowe Szczawiny (ok. 1180 m n.p.m.) – Zawoja Markowa (ok. 700 m n.p.m.)Czas przejścia: 5 godz.
Ciekawe przejście ze słowackiej na polską stronę masywu „Królowej Beskidów”, wiodące rzadko wybieranym przez turystów szlakiem przez Małą Babią Górę, doskonały punkt widokowy. W kombinacji z trasą X pozwala na odbycie wycieczki dwudniowej, z noclegiem w schronisku PTTK na Markowych Szczawinach, lub po stronie słowackiej, w Slanej Vodzie.
Wycieczkę rozpoczynamy w Slanej Vodzie, niewielkim przysiółku słowackiej wsi Oravska Polhora, której nazwa wywodzi się od znajdujących się tutaj źródeł solankowych. Istniejące tu uzdrowisko ściągało na przełomie XIX i XX w. pacjentów z całej Europy, jednak w wyniku splotu zdarzeń podczas I wojny światowej i tuż po jej zakończeniu podupadło. W ostatnim okresie pojawiają się plany ponownego wykorzystania tutejszych źródeł. Z pierwotnej zabudowy uzdrowiska zachowała się tylko jedna willa, w której obecnie znajduje się schronisko turystyczne.
Sprzed budynku schroniska ruszamy za znakami czerwonymi asfaltową drogą na północ, idąc dłuższy czas w górę doliny potoku Vonžovec. Wkrótce mijamy wejście na udostępnione za pomocą drewnianych pomostów niewielkie torfowisko, a nieco dalej budynek ośrodka dydaktycznego i pokazową zagrodę, w której hodowane są dziki.
Napotykamy dwa skrzyżowania szlaków.
Na pierwszym do naszego czerwonego szlaku dołącza niebieski, który na drugim odchodzi, a my kontynuujemy marsz za znakami czerwonymi, docierając do końca drogi asfaltowej. Wkrótce wchodzimy na wąską ścieżkę i podchodzimy lasem do kolejnego rozdroża nieopodal wzniesienia o nazwie Borsučie. Stąd podchodzimy stromo stokami Małej Babiej Góry, mijając po ok. 30 minutach drewniany domek myśliwski. W dalszym ciągu nadal wznosimy się mozolnie, wkraczając na teren rezerwatu przyrody (Chranena krajinna oblast Horna Orava).
W końcu świerki ustępują miejsca kosodrzewinie, a my wchodzimy na piękną, podszczytową halę, stając wreszcie wkrótce na wierzchołku Małej Babiej Góry, zwanej Cylem, trzecim w kolejności najwyższym szczytem Beskidów Zachodnich, ustępującym jedynie głównej kulminacji Babiej Góry – Diablakowi oraz Pilsku. Jest to miejsce przepiękne, a panorama stąd się roztaczająca zapiera dech w piersiach.
Wspaniale prezentuje się stąd główna część masywu Babiej, a także Tatry, Góry Choczańskie, Niżne Tatry oraz Wielka i Mała Fatra na Słowacji, a po polskiej stronie mozaika szczytów w Beskidach: Żywieckim, Śląskim, Małym i Makowskim. Z wierzchołka chodzimy za znakami zielonymi grzbietem, którym biegnie granica polsko-słowacka, na przełęcz Bronę oddzielającą Małą Babią Górę od najwyższej części masywu „Królowej Beskidów” z Diablakiem.
Opuszczamy tu szlak zielony oraz granicę państwa i schodzimy za znakami czerwonymi bardzo stromo po kamiennych stopniach. Niżej łagodniejszy już szlak wiedzie zwartym lasem świerkowym, by po niespełna kwadransie doprowadzić na polanę Markowe Szczawiny ze schroniskiem PTTK i węzłem szlaków turystycznych.
Schronisko PTTK na Markowych Szczawinach to jeden z najpopularniejszych obiektów tego typu w Polsce, a zarazem miejsce o ogromnym znaczeniu dla rozwoju turystyki górskiej w naszym kraju. Pierwszy, niewielki budynek drewniany stanął w tym miejscu już w 1906 r. jako najstarsze polskie schronisko w Beskidach Zachodnich. Obecny, nowy obiekt został oddany do użytku w 2009 r. Obok schroniska stoi mniejszy budynek, tzw. Goprówka (w jego tylnej części działa stały posterunek Grupy Beskidzkiej GOPR). Wewnątrz znajduje się bardzo ciekawa ekspozycja Ośrodka Kultury Turystyki Górskiej PTTK.
Spod schroniska schodzimy krótko za znakami zielonymi czarnymi i zielonymi na pobliską Kolistą Polanę, gdzie szlaki się rozchodzą. Odtąd idziemy już tylko ścieżką znakowaną zielono, najpierw schodząc stromo grzbietem Suchego Gronia, później – już znacznie łagodniej, a na ostatnim odcinku niemal płasko – doliną Marków Potoku przez Pośredni Bór. Droga doprowadza do granicy Babiogórskiego Parku Narodowego i przystanku busów „Zawoja Markowa”, gdzie kończymy wycieczkę.
