Bogactwo przyrody Podbabiogórza
Podbabiogórze to region bardzo bogaty i zróżnicowany przyrodniczo. Turysta, który tu dotrze, będzie mógł na tym niewielkim stosunkowo terenie wędrować po pięknych lasach, zajmujących w przybliżeniu połowę powierzchni powiatu i stanowiących jego naturalne bogactwo, pooddychać wysokogórskim powietrzem wśród kosodrzewiny i hal w szczytowych partiach Babiej Góry, spacerować po pachnących, ukwieconych łąkach, a także odpocząć w cieniu drzew nad orzeźwiającymi wodami górskich rzek i strumieni, wsłuchując się w szum malowniczych wodospadów. Wszystko to ma bezpośredni związek ze znacznym urozmaiceniem tutejszej rzeźby terenu. Dna dolin rzecznych w północnej części powiatu leżą na wysokości ok. 300 m n.p.m., podczas gdy najwyższy punkt powiatu, Diablak, szczyt „Królowej Beskidów”, sięga 1725 m n.p.m.
Babiogórski Park Narodowy (BGPN)
Babia Góra to nie tylko jedyna w swoim rodzaju atrakcja turystyczna i doskonały punkt widokowy. To także prawdziwa świątynia przyrody, której unikalne walory krajobrazowe i przyrodnicze stały się przedmiotem ustawowej ochrony już w 1954 r., kiedy utworzony został Babiogórski Park Narodowy (jako czwarty na obszarze naszego kraju). To jednak nie wszystko. Obszar „Królowej Beskidów” został uznany za miejsce szczególne także w skali międzynarodowej i w 1976 r. włączony do światowej sieci rezerwatów biosfery UNESCO. W ostatnich latach Babia Góra znalazła się także na liście miejsc, wchodzących w skład europejskiej sieci „Natura 2000”.
Jednym z elementów decydujących o wartości przyrodniczej masywu jest zachowany tu w sposób wzorcowy piętrowy układ roślinności, któremu można przyjrzeć się z bliska, wędrując po szlakach turystycznych, lub obserwować z oddali, podziwiając panoramę Babiej Góry. Występują tu: najniżej położone piętro pogórza (do wysokości 700 m n.p.m.), dwa piętra leśne – regiel dolny (700-1150 m n.p.m.) i regiel górny (1150-1350 m n.p.m.), typowe dla gór wyższych piętro kosodrzewiny (1350-1650 m n.p.m.), oraz obejmujące szczytowe partie masywu piętro alpejskie, zwane także halnym (1650-1725 m n.p.m.), które w polskich Beskidach występuje wyłącznie tutaj, a poza Beskidami, na terenie naszego kraju, jedynie w Tatrach i niewielkich partiach sudeckich Karkonoszy.
Na terenie parku stwierdzono dotąd występowanie ok. 650 gatunków roślin naczyniowych, ok. 300 gatunków mchów i wątrobowców, ponad 1300 gatunków grzybów i porostów. Więcej niż 70 gatunków to rośliny typowo górskie, a wśród nich znajdują się takie, które na terenie Polski występują jedynie tutaj: to rogownica alpejska i okrzyn jeleni (będący symbolem BgPN). Bardzo bogaty jest także świat zwierzęcy (4500 gatunków i podgatunków). Pojawiają się tu m.in. niedźwiedzie i wilki, a stałym mieszkańcem masywu „Królowej Beskidów” jest ryś.
Obszar parku można zwiedzać, poruszając się wyłącznie znakowanymi szlakami turystycznymi, których sieć (50 km) jest tu bardzo dobrze rozwinięta i utrzymywana.
Ponadto BgPN wytyczył 9 ścieżek edukacyjnych, które ułatwiają poznanie walorów przyrodniczych masywu, jak również przybliżają lokalne dziedzictwo kulturowe. Babiogórski Park Narodowy zajmuje obecnie obszar o powierzchni 3393,34 ha. Niemal 1/3 całej jego powierzchni (1125,82 ha) to obszary ochrony ścisłej. Siedziba BgPN mieści się w Zawoi Barańcowej, a wszyscy turyści mogą tu obejrzeć Wystawę Stałą, prezentującą w bardzo ciekawej formie przyrodę ożywioną i nieożywioną masywu Babiej Góry, a także założony na 11 arach Ogród Roślin Babiogórskich.
Rezerwaty przyrody
W paśmie Polic znajdują się bardzo cenne przyrodniczo ostępy leśne, które objęte zostały ochroną. Pod szczytem Policy (1369 m n.p.m.), utworzone zostały dwa, graniczące ze sobą, leśne rezerwaty przyrody. Są to: „Rezerwat na Policy im. prof. Zenona Klemensiewicza” (powierzchnia 58,70 ha, na północ od szczytu, na terenie gminy Zawoja) oraz rezerwat „Na Policy” (powierzchnia 13,21 ha, na południe od szczytu, na terenie gminy Bystra-Sidzina). Rezerwaty te chronią naturalny górnoreglowy bór świerkowy, są też ostoją dla populacji głuszca. Głównie z tego powodu teren pasma został włączony do europejskiej sieci „Natura 2000”. Wzdłuż granic rezerwatów na Policy biegną trzy znakowane szlaki turystyczne: czerwony Główny Szlak Beskidzki oraz szlaki: zielony z Zawoi na Halę Krupową i niebieski z Przełęczy Zubrzyckiej na Policę.
Park Krajobrazowy Beskidu Małego
Obszary położone w północno-zachodniej części powiatu, ze szczytowymi partiami pasma Leskowca wraz z jego i Łamanej Skały płd. i płd.-wsch. stokami wchodzą w skład Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, który utworzony został w 1998 r. celem ochrony walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych tej grupy górskiej.
Przez teren Parku biegną liczne szlaki turystyczne (m.in. wiodący grzbietem pasma czerwony Mały Szlak Beskidzki, zielony szlak z Suchej Beskidzkiej na Łamaną Skałę oraz szlaki do schroniska PTTK „Leskowiec”: żółty z Krzeszowa oraz niebieski z Tarnawy Górnej), a także interesujące ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze, wytyczone na terenie gminy Stryszawa. Warto dodać, że także Beskid Mały należy do europejskiej sieci „Natura 2000”.
Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu
Płd.-wsch. tereny powiatu suskiego stanowią część rozległego Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, w skład którego wchodzą niezwykle atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo tereny Beskidów, Podhala, Orawy i Pienin.
