Długość trasy: ok. 3 km, czas przejścia: ok. 1 godz. 15 min. (nie licząc zwiedzania Izby Regionalnej).
Spacer po mieście rozpoczynamy w jego centralnym punkcie, na rynku. Stoi tu Pomnik Nieznanego Żołnierza i Pamięci Ofiar Wojny z 2002 r. wg projektu Henryka Ostruszki oraz fontanna, ozdobiona trzema herbowymi makami i rzeźbą hafciarki przy pracy. Hafciarstwo było od wieków rękodziełem popularnym w podbabiogórskich miejscowościach. Na jego bazie już pod koniec XVIII w. wykształcił się tzw. biały haft makowski. Już w 1890 r. w Makowie powstała Krajowa Szkoła Hafciarska, której siedzibę stanowił jeden z budynków przy rynku (obecnie mieści się tu filia Zespołu Szkół im. W Goetla w Sucha Beskidzkiej). Innymi ciekawymi przykładami budownictwa z XIX/XX w. jest gmach dawnego magistratu z 1898 r., będący także siedzibą władz powiatu makowskiego w l. 1924-1932, stojący po przeciwnej stronie drogi krajowej nr 28 oraz kamienica z 1893 r. usytuowana ok. 50 m dalej na wschód (obecnie siedziba banku).
Przed drugim z tych gmachów skręcamy w prawo, przecinamy ul. Konopnickiej i kilkadziesiąt metrów dalej wchodzimy na stary rynek – przed laty centralny punkt Makowa. Spośród otaczającej go grupy starych domów drewnianych z 1. poł. XIX w. do dziś zachował się tylko jeden, przy uliczce wybiegającej z placu na południowy wschód.
Wracamy do drogi krajowej nr 28, skręcamy w lewo i idziemy ul. Wolności ok. 300 m, po czym ponownie skręcamy w lewo i dochodzimy do rozwidlenia ul. Sportowej i ul. Orkana. Stoi tu ładny budynek o charakterze małomiasteczkowego dworku. Kontynuujemy spacer ul. Orkana na wschód, dochodząc do budynku stacji kolejowej, wzniesionego w latach 1881-1884, typowego przykładu austro-węgierskiej architektury kolejowej tamtego okresu.
Sprzed stacji wybiega na północ ul. Kolejowa, którą wracamy do drogi krajowej nr 28 (ul. 3 Maja). Skręcamy w prawo i po ok. 150 m widzimy po prawej charakterystyczny budynek – tzw. „Paczosówkę” – dworek wybudowany w l. 1892-1896 dla Aleksandra Rittera z Paczkowskich. Obok wejścia umieszczona jest marmurowa tablica z popiersiem Józefa Piłsudskiego, który przebywał tu w 1914 r. Obecnie w „Paczosówce” mieści się siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej, a jedno z pomieszczeń zajmuje Izba Regionalna im. Emila Wacyka.
Idąc ul. 3. Maja dalej na wschód, mijamy pracownię rzeźbiarską Mieczysława Głucha i dochodzimy do kapliczki domkowej ufundowanej w 1845 r. przez Jana Kantego i Reginę Filasów (stąd popularna nazwa – „kapliczka Filasowa”).
Następnie wracamy ul. 3 Maja w stronę „Paczosówki”. Za przystankiem busów skręcamy w prawo, w al. Kasztanową i dochodzimy do poprzecznej ulicy. Przed nami stoi budynek jednej z makowskich willi letniskowych, zbudowanej ok. 1930 r. Za willą można dostrzec pozostałości XIX-wiecznej huty żelaza.
Skręcamy w lewo i kontynuujemy spacer ul. Kościuszki, mijamy budynek urzędu miejskiego, a następnie ul. Szpitalną i Słoneczną wracamy na rynek. Teraz krótko podchodzimy ul. Kościelną w kierunku widocznego kościoła pw. Przemienienia Pańskiego – Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki i Królowej Rodzin. Przy opasującym świątynię murze znajduje się kilka starych, XIX-wiecznych krzyży i nagrobków, wśród których szczególną uwagę warto zwrócić na nagrobek zmarłego w 1888 r. w wieku 116 lat (!!!) Antoniego Lubicz-Kurowskiego, oficera polskich wojsk w okresie powstań narodowych: kościuszkowskiego w 1794 r. i listopadowego w 1831 r. Właściwy cmentarz sąsiaduje z kościołem od północy i zachodu. Do dziś zachowało się na nim niemało dawnych, XIX-wiecznych nagrobków. W najmłodszej, północno-zachodniej części cmentarza, zwraca uwagę usytuowany niedaleko kaplicy cmentarnej, oryginalny, czarny nagrobek ks. Kazimierza Jancarza (1947-1993), jednego z kapelanów „Solidarności”.
Po zwiedzeniu kościoła i cmentarza powracamy na rynek, gdzie kończymy nasz spacer po mieście.
